100 ditët e para në pushtet të Trump që tronditën botën: Çfarë (nuk) arriti

Dhe administrata e tij nisi një luftë tregtare me Europën dhe sidomos me Kinën, e cila përballet me një tarifë minimale prej 145 për qind për shumicën e mallrave të destinuara në SHBA.

Si vlerësohen 100 ditët e para të presidencës së Trump?

100 ditët e para të mandatit të dytë të Presidentit të SHBA Donald Trump kanë qenë një provë nëse radikalët dhe neofitët që ai vendosi në poste të larta ekonomike mund të arrinin atë që të ashtuquajturit të rritur të mandatit të tij të parë nuk mundën: ribërjen e rregullave të ekonomisë globale për t’i shërbyer agjendës së Trump.

Deri më tani, rezultatet kanë qenë spektakolare të këqija.

Politika tregtare e Trumpit ka rënë nga kërcënimet boshe te tarifat gjithëpërfshirëse dhe tronditja e tregjeve e shkatërrimi i besimit të mbetur te lidershipi ekonomik i SHBA-së.

Nëse administrata nuk mund të sjellë njëfarë disipline në qasjen e saj, Trump nuk do të përmbushë asnjë nga qëllimet e tij dhe do t’i lërë Shtetet e Bashkuara më të varfëra dhe më të dobëta.

Sulmi i institucioneve

Trump ka ecur shumë, por në mënyra kaotike dhe të paparashikueshme. Askush në ekipin e Trump nuk ka qenë në gjendje të shpjegojë veprimet e presidentit, aq më pak t’i kufizojë ata.

Deri më tani, Trump është aq i vendosur për të ndjekur qëllimet e tij, saqë ka qenë i gatshëm të vuajë rrezikun e hedhjes së ekonomisë në trazira.

Siç ishte premtuar, administrata e tij ka kryer një sulm të gjithanshëm ndaj institucioneve që e kundërshtuan atë dhe axhendën e tij në tetë vitet e fundit: firmat ligjore, universitetet, shtypin, gjykatat, burokracinë, aleatët e huaj dhe më shumë.

Nëse presidenti vazhdon të frikësojë ata që kanë aftësinë për të luftuar, do të ketë më pak njerëz që mund të qëndrojnë në rrugën e duhur ndërsa administrata bëhet më e guximshme në ambiciet e saj. Deri më tani, vetëm gjyqtarët federalë kanë qenë të gatshëm të qëndrojnë të patundur përballë stuhisë ekzekutive të Trump.

Lufta tregtare me Pekinin

E parë nga Pekini, qasja e Presidentit të SHBA Donald Trump ndaj Kinës që nga kthimi në Shtëpinë e Bardhë ofron dëshmi se presidenti kinez Xi Jinping është strategjikisht korrekt duke u angazhuar për ta bërë Kinën të pavarur.

Ndërsa Kina përballet me tarifat e SHBA deri në 145 për qind, përdorimi i saj i një kombinimi tarifash dhe masash jotarifore – të tilla si shtimi i kompanive amerikane në “listën e entiteteve jo të besueshme”, zgjerimi i kontrolleve të eksporteve dhe fillimi i hetimeve antimonopol – tregon se ajo ka zgjeruar mjetet e saj dhe ka forcuar aftësitë e saj për të rindërtuar aftësinë tregtare.

Ndryshe nga aleatët e SHBA-së, të cilët mund të kenë qenë të verbër nga taktikat agresive të Trump, Kina e parashikoi konfrontimin dhe u përgatit në përputhje me rrethanat. Që nga viti 2018, politikëbërësit kinezë kanë grumbulluar përvojë duke lundruar në rivalitetin strategjik në rritje SHBA-Kinë, i cili ka ardhur me politikat gjithnjë e më kufizuese të SHBA.

Kina u ka kërkuar zyrtarëve lokalë dhe ndërmarrjeve të mëdha shtetërore që të forcojnë sigurinë e zinxhirit të furnizimit dhe të zgjerojnë tregjet jashtë shtetit. Pekini ka zhvilluar masa rregullatore dhe administrative të brendshme për të kundërshtuar detyrimin e huaj, gjë që e bën të paligjshme që kompanitë që bëjnë biznes në Kinë të respektojnë kufizimet e huaja kundër subjekteve kineze – dhe krijon një dilemë përputhshmërie për bizneset.

Megjithëse efekti rrëqethës i goditjes së qeverisë kineze ndaj kompanive të teknologjisë dhe poshtërimi i sipërmarrësve nuk është zhdukur plotësisht, kaosi i paraqitur nga administrata Trump e bën Kinën të duket më pak e pasigurt pavarësisht nga problemet e vazhdueshme strukturore të ekonomisë së saj.

Në dy muajt e fundit, dritarja për një samit Trump-Xi ku të dy udhëheqësit mund të arrijnë një marrëveshje është ngushtuar. Kjo nuk do të thotë se synimi për të arritur një marrëveshje është zhdukur: Në një letër të bardhë të sapobotuar mbi marrëdhëniet ekonomike dhe tregtare SHBA-Kinë, qeveria kineze bëri thirrje për zgjidhjen e tensioneve përmes dialogut të barabartë dhe bashkëpunimit reciprokisht të dobishëm.

Ky është një sinjal i qartë se Pekini nuk do t’i nënshtrohet qasjes së “presionit maksimal” të administratës Trump.

Cila është Doktrina e Politikës së Jashtme të Trump?

Pas 100 ditëve të para të Presidentit të SHBA-së, Donald Trump në detyrë, a do të shfaqet një doktrinë e politikës së jashtme?

Në shekullin e 19-të, Doktrina Monroe paralajmëroi vendet evropiane që të qëndronin larg hemisferës perëndimore dhe katër dekada më parë, Doktrina Regan premtoi të mbështeste luftëtarët e lirisë në mbarë botën.

Por cila është tipari përcaktues i qasjes së mandatit të dytë të Trump ndaj çështjeve globale? Ndryshe nga vlerësimet kryesore se presidenti është krejtësisht i paparashikueshëm, ekziston një botëkuptim i besueshëm në themel të politikës së tij të jashtme, dhe ajo përbëhet nga tre shtylla kryesore.

Së pari, Trump beson në America First, që është më shumë se një slogan. Ndërsa ish-Presidenti Joe Biden e ndau botën midis demokracisë dhe autokracisë – dhe disa politika amerikane flasin për aleatët kundrejt kundërshtarëve ose botën e zhvilluar kundrejt botës në zhvillim – harta mendore e Trump tërheq vijën kryesore të fajit global midis Shteteve të Bashkuara dhe gjithë të tjerëve.

Sipas tij, Shtetet e Bashkuara janë të ndara.

Shtylla e dytë e doktrinës së mandatit të dytë të Trump është se Shtetet e Bashkuara po shkatërrohen. Uashingtoni mban mbi supe shumë nga barra e lidershipit global. Presidentët e kaluar ishin budallenj ose të dobët, duke lejuar kundërshtarët dhe aleatët të përfitonin nga pasuria, fuqia dhe vullneti i mirë i SHBA. Rezultatet, sipas tij, janë marrëveshje të padrejta tregtare, aleatë të lirë dhe kufij të hapur që lehtësojnë rrjedhën e drogës dhe kriminelëve nga vendet e tjera.

Së treti, metoda për të korrigjuar këto disbalanca globale është përshkallëzimi për të de-përshkallëzuar.

Siç shkruan Trump në Artin e Marrëveshjes, strategjia e tij e preferuar e negociatave sillet rreth bërjes së kërcënimeve dhe kërkesave ekstreme për të nxjerrë jashtë ekuilibrit partnerin e tij negociues dhe përfundimisht për t’i sjellë ata të zvarriten në tryezë për një marrëveshje.

Aleatët e ekstremit të djathtë të Trump në Evropë humbasin

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, mbylli sytë i pari, duke shmangur luftën tregtare me Bashkimin Evropian për momentin – por dëmi është bërë. Pas javësh trazirash dhe fyerjesh nga anëtarë të lartë të administratës Trump, evropianët po zhgënjehen me shpejtësi me Shtetet e Bashkuara.

Sipas një sondazhi të kryer në nëntë vende evropiane në mars, 63 për qind e njerëzve të anketuar mendojnë se Trump e bën botën “më pak të sigurt” dhe 51 për qind thanë se ai është një “armik i Evropës”.

Një opinion i tillë publik, nga ana tjetër, ka një efekt anësor kurioz: disa parti të së djathtës ekstreme në Evropë, të konsideruara si aleate të administratës Trump, tashmë kanë filluar të humbasin mbështetjen publike.

Kryeministri hungarez Viktor Orban dhe politikani holandez Geert Wilders, të cilët janë ndër mbështetësit më të vendosur të Trumpit të ekstremit të djathtë në Evropë, do të zbresin në votime.

Për ta, ishte një gjë të brohorisnin hapat e Trumpit ndaj Rusisë, por tani që Shtetet e Bashkuara po përpiqen të minojnë BE-në dhe të vendosin një vend kundër një tjetri, liderët e ekstremit të djathtë në kontinent po bëhen të pakëndshëm.

Trump po ‘dështon’ në Lindjen e Mesme

Presidenti Donald Trump premtoi të bënte shumë në tre muajt pas inaugurimit të tij.

Trump erdhi në mandatin e tij të dytë si një luan, por tani duket gjithnjë e më shumë si një qengj. Po, ai ka urdhëruar ushtrinë amerikane t’i japë fund kërcënimit Houthi ndaj Detit të Kuq (dhe ndaj Izraelit). Megjithatë, ai nuk ka marrë shumë vëmendje në çështjet e tjera të mëdha të rajonit.

Trump detyroi Izraelin dhe Hamasin të pranonin një armëpushim që u negociua nga ish-presidenti amerikan Joe Biden, por presidenti i SHBA dhe emisarit të tij Steve Witkoff nuk kanë arritur ta ndërtojnë deri më tani. Në vend të kësaj, Shtëpia e Bardhë tani mbështet një ofensivë të ripërtërirë izraelite në Rripin e Gazës që synon të bëjë presion ndaj Hamasit që të heqë dorë nga pengjet e mbetura ose të shkatërrojë grupin terrorist, në varësi të asaj se kush po flet.

Kur bëhet fjalë për Iranin, retorika luftarake e Trump është shenja më e sigurt se ai nuk dëshiron të përdorë forcën ushtarake kundër regjimit. Kërkesat e presidentit amerikan ndaj Iranit – çmontimi i programit të tij bërthamor, përfundimi i mbështetjes për përfaqësuesit e tij dhe reduktimi i madh i forcave të tij raketore – nuk i mbijetuan kontaktit të parë midis Witkoff dhe Ministrit të Jashtëm iranian Abbas Araghchi.

Tani duket sikur Trump është i gatshëm të pajtohet me një marrëveshje që duket krejt si ajo që ai shkeli në maj 2018: Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA). Ndoshta JCPOA do të riemërtohet Plani Gjithëpërfshirës i Veprimit i Trump dhe do të shpallet marrëveshja më e madhe e kontrollit të armëve të të gjitha kohërave. Kjo mund të jetë një gjë e mirë për paqen globale, por gjithashtu mund t’i japë një shpëtim një regjimi të tmerrshëm në Teheran.

Por kjo ka të ngjarë të mos ketë rëndësi për Trump, i cili duket i interesuar vetëm për të arritur një marrëveshje. Në lidhje me këtë – ju kujtohet zgjerimi i Marrëveshjeve të Abrahamit në Arabinë Saudite? Ai do ta bënte atë të ndodhte.

Nuk është faji i Trump që Arabia Saudite po rishqyrton gatishmërinë e saj për të normalizuar marrëdhëniet me Izraelin në mes të luftës në Gaza, por ndërtimi i arritjeve të tij në politikën e jashtme nuk është më i mundur.

Është e vështirë të arrish shumë në 100 ditë, por Trump erdhi në pushtet duke pretenduar se do të kishte shumë fitore në Lindjen e Mesme.

*Marrë me shkurtime nga Foreign Policy