Kalendari shënonte 4 shkurt 2004 kur Mark Zuckerberg themeloi Facebook si anëtar i Universitetit të Harvardit. Në atë ditë, zakonet shoqërore ndryshuan. Fillimisht, të drejtën e aksesit në aplikacion e kishin vetëm studentët e Harvardit, ndërsa në proces ai u shtri në të ashtuquajturën “Ivy League”, siç u karakterizua një grup prej 8 universitetesh elitare amerikane.
Një vit më vonë, në vitin 2005, e drejta e aksesit iu zgjerua nxënësve të shkollave të mesme specifike dhe anëtarëve të komuniteteve të caktuara studentore. Ndërsa më 26 shtator 2006 shërbimi u bë i aksesueshëm për të gjithë. Rrjeti social pushtoi shpejt shumicën e përdoruesve të internetit. Në vitin 2023, më shumë se tre miliardë përdorues hapën Facebook të paktën një herë në muaj.
Facebook kishte në vitin 2013 mbi 1 miliard përdorues aktivë ndërsa në vitin 2020, Facebook regjistroi 2.85 miliardë përdorues aktivë. Megjithatë, ajo është shpesh në shënjestër dhe kritikuar për të dhënat personale dhe pikëpamjet politike të themeluesve të saj.
“Nuk kishte një mjet ku mund të shkoni dhe të mësoni për njerëzit e tjerë. Nuk dija si ta bëja, kështu që fillova të krijoja mjete të vogla,”- ka thënë Zuckerberg në një intervistë të mëparshme me Die Welt am Sonntag.
Kështu ai ndërtoi një mjet të vogël të quajtur Coursmatch ku çdokush mund të hynte dhe të deklaronte se çfarë kursesh po merrte në universitet.
Kur administrata e Harvardit mbylli programin, e konsideroi të papërshtatshëm
“Si mjet studimi krijova një aplikacion të vogël. E dërgova në emailet e të gjithë studentëve të kursit dhe u thashë se kam bërë një mjet studimi. Dhe të gjithë e komplimentuan rëndësinë e veprave, dhe në fund doli të ishte një mjet i shkëlqyer studimi shoqëror,”-kujtoi Zuckerberg.
Në një intervistë të mëparshme, Zuckerberg tha se atij iu deshën vetëm dy javë për të ndërtuar versionin e parë të Facebook, por shtoi se ai nuk e kishte imagjinuar kurrë se kjo do të shndërrohej në një nga kompanitë më të vlefshme në botë. Përpara se të hapte Facebook-un, Zuckerberg kishte krijuar “CourseMatch” për studentët e Harvardit që dëshironin të regjistroheshin në kurse bazuar në zgjedhjet e miqve të tyre.
Ai gjithashtu krijoi programin famëkeq Facemash, i cili krahasoi imazhet e dy studentëve të Harvardit dhe i lejoi përdoruesit të votonin se kush ishte më tërheqës. Administrata e Harvardit e mbylli programin, duke e konsideruar atë të papërshtatshëm.
Kritikat që ka marrë dhe akuzat e ashpra
Facebook gjithashtu është kritikuar ashpër në lidhje me të dhënat personale dhe pikëpamjet politike të themeluesve. Në vitin 2020, Mark Zuckerberg njoftoi një sërë masash për të luftuar dezinformimin dhe raportimin e rremë ose lajmet e rreme për Facebook. Në pranverën e vitit 2018 dhe ndërkohë që kompania po gëzonte sukses të madh me publikun, një hetim i posaçëm për fushatën zgjedhore të vitit 2016 në Shtetet e Bashkuara zbuloi se agjentët rusë kishin përdorur Facebook-un për të ndikuar në fushatën zgjedhore. Gjithashtu u bë e ditur se kompania britanike Cambridge Analytica ka keqpërdorur të dhënat nga më shumë se 87 milionë profile të përdoruesve të Facebook.
Ku bazohet modeli financiar i Facebook?
“Nuk do ta harroj kurrë ditën kur vrapova në dhomën e IT për t’u regjistruar në Facebook,“- i tha AFP analistja e Insider Intelligence Jasmine Enberg .
“Kisha përshtypjen se i përkisja një klubi privat, ku nuk ishin të pranishëm as prindërit, as mësuesit e mi dhe, në të njëjtën kohë, i përkisja një universi shumë më të madh, me studentë nga të gjitha anët e Shteteve të Bashkuara të Amerikës”.
Sot, më shumë se gjysma e përdoruesve të Facebook janë të moshës 18 deri në 34 vjeç, sipas të dhënave nga Datareporter. Megjithatë, ndikimi i vërtetë është i vështirë për t’u matur.
Kush është Mark Zuckerberg që u bë miliarder nga një student?
Mark Elliot Zuckerberg, i lindur më 14 maj 1984, është një zhvillues, sipërmarrës dhe filantropist hebre amerikan i njohur për bashkëkrijimin e Facebook me Eduardo Saverin, Dustin Moskovitz dhe Chris Hughes, kolegë studentë në Universitetin e Harvardit. Ai u fiksua pas programimit me rezultate mbresëlënëse kur ishte ende në shkollë të mesme. Vetëm 12 vjeç, ai krijoi një program mesazhesh që babai i tij përdorte në zyrën e dentistit. Në atë kohë , adoleshenti Zuckerberg po merrte mësime kompjuteri në Kolegjin Mercy. Për të mbështetur prirjen e tij, prindërit e tij punësuan edhe një mësues kompjuteri për djalin e tyre, por ai shpejt pranoi se adoleshenti ishte “fëmijë mrekulli”.
Aktualisht Zuckerberg është një miliarder, pasi zotëron 28% të aksioneve në Facebook. Kur kuptoi se Facebook mund të bëhej diçka e madhe, ai vendosi të braktiste Harvardin, për t’u fokusuar ekskluzivisht në sipërmarrjen e tij të re.
“Mu deshën 5 minuta për të vendosur që duhej të largohesha”, tha ai.
Më pas, u zhvendos në Palo Alto, Kaliforni, ku janë sot zyrat e kompanisë. Ndoshta vendimi më i rëndësishëm i karrierës së tij ishte refuzimi i tij për të shitur Facebook tek Yahoo për 1 miliard dollarë. Sot kompania vlen më shumë se 500 miliardë dollarë, ndërsa Mark Zuckerberg është një nga miliarderët më të rinj në botë.
