Gjykata Europiane e Drejtësisë ka rrëzuar përdorimin si provë në proceset gjyqësore penale, të bisedave të përfituara në mënyrë joligjore nga rrjetet e kriptuara Encrochat dhe SkyeCC. Gjykata kërkon që provat e dërguara nga gjykata franceze me Urdhërin Europian të Hetimit Penal, të verifikohen nga autoritet gjyqësor i vendeve të tjera, nese janë marrë në përputhje me procedurën e parashikuar nga legjislacioni i brendëshem dhe nëse janë në harmoni me parimet e të drejtës së shtetit përkatës.
Gjithashtu sipas nenit 14 (7) të Direktivës 2014/41, Gjykatave u kërkohet të shpërfillin informacionin dhe provat nëse ai person nuk është në gjendje të komentojë në mënyrë efektive mbi atë informacion dhe mbi ato prova dhe informacione, provat në fjalë ka të ngjarë të kenë një ndikim mbizotërues në gjetjet e fakteve. Vendimi i shpallur në datën 30/04/2024 nga GJED, detyron gjykatësin penal të çdo shteti anëtar që të përjashtojë përdorimin e traskipteve nëse nuk është bërë trasparente mënyra e mbledhjes së tyre.
Vendimi vjen pasi në muajin tetor 2022 ishte një gjyqtar i Gjykatës Rajonale të Landgericht Berlin, që kanalizoi këtë çështje në Gjykatën Europiane të Drejtësisë në Luksemburg. Qëllimi i vënies në lëvizje të kësaj gjykate, është dhënia e një interpretimi ligjor përfundimtar, nëse janë shkelur të drejtat e privatësisë së shtetasve europianë dhe nëse ka vend që këto biseda të përdoren si provë në proceset penale. Një ndër pyetjet që ngriti gjyqtari Berlinez për gjykatën e Europiane, është dhe fakti nëse është e ligjshme, ndarja nga drejtësia Franceze e mesazheve të hakuara të “EncroChat” dhe “Sky ECC”, me vendet e tjera të BE dhe jo vetëm.
Mbi këto arsye, Gjykata (Dhoma e Madhe) vendos:
1. Neni 1(1) dhe neni 2(c) i Direktivës 2014/41/BE të Parlamentit Evropian dhe Këshillit të datës 3 prill 2014 në lidhje me Urdhrin Evropian të Hetimit në çështjet penale
duhet të interpretohet si kuptim që një Urdhër Hetim Evropian (EIO) për transmetimin e provave tashmë në posedim të autoriteteve kompetente të shtetit zbatues nuk duhet domosdoshmërisht të lëshohet nga një gjyqtar kur, sipas ligjit të shtetit lëshues, në një çështje thjesht vendase në atë shtet, mbledhja fillestare e atyre provave do të duhej të urdhërohej nga një gjyqtar, por një prokurori publik është kompetent të urdhërojë transmetimin e atyre provave.
2. Neni 6(1) i Direktivës 2014/41
duhet të interpretohet si të mos e pengojë një prokurori publik të lëshojë një VNM për transmetimin e provave tashmë në posedim të autoriteteve kompetente të shtetit zbatues ku ato prova janë marrë pas përgjimit, nga ato autoritete, në territorin e lëshimit. Shteti, i telekomunikacionit të të gjithë përdoruesve të telefonave celularë, të cilët, nëpërmjet softuerit special dhe harduerit të modifikuar, mundësojnë komunikim të koduar nga skaji në skaj, me kusht që EIO të plotësojë të gjitha kushtet që mund të përcaktohen nga ligji kombëtar i shtetit lëshues për transmetimin e provave të tilla në një situatë thjesht të brendshme në atë shtet.
3. Neni 31 i Direktivës 2014/41
duhet të interpretohet si kuptim që një masë që përfshin depërtimin e pajisjeve terminale me qëllim të mbledhjes së të dhënave të trafikut, vendndodhjes dhe komunikimit të një shërbimi komunikimi të bazuar në internet, përbën një “përgjim të telekomunikacionit”, sipas kuptimit të atij neni, i cili duhet të jetë i njoftohet autoritetit të caktuar për këtë qëllim nga shteti anëtar në territorin e të cilit ndodhet subjekti i përgjimit. Nëse Shteti Anëtar përgjues nuk është në gjendje të identifikojë autoritetin kompetent të Shtetit Anëtar të njoftuar, ai njoftim mund t’i dërgohet çdo autoriteti të Shtetit Anëtar të njoftuar që Shteti Anëtar përgjues e konsideron të përshtatshëm për këtë qëllim.
4. Neni 31 i Direktivës 2014/41
duhet të interpretohet se synohet gjithashtu të mbrojë të drejtat e atyre përdoruesve të prekur nga një masë për ‘përgjimin e telekomunikimeve’ sipas kuptimit të atij neni.
5. Neni 14(7) i Direktivës 2014/41
duhet të interpretohet si kuptim që, në procedimin penal kundër një personi të dyshuar për kryerjen e veprave penale, gjykatave penale kombëtare u kërkohet të shpërfillin informacionin dhe provat nëse ai person nuk është në gjendje të komentojë në mënyrë efektive mbi atë informacion dhe mbi ato prova dhe informacioni dhe provat në fjalë ka të ngjarë të kenë një ndikim mbizotërues në gjetjet e fakteve.
Ndërkohë për vendimin e Gjykatës Evropiane e ka publikuar edhe gazetari investigativ Artan Hoxha, i cili shkruan se nisur nga proceset penale që po zhvillohen në Shqipëri, rezultatet e përgjimeve të bisedave të të dyshuarve si përdorues të platformës Encrochat e SkyECC, edhe pse kanë ardhur me letërporosi prej autoriteteve gjyqësore franceze, nuk mund të përdoren për të justifikuar paraburgimin dhe dergimin në gjyq të këtyre personave.
POSTIMI I PLOTË:
Gjykata Europiane e Drejtesise ka rrezuar perdorimin si prove ne proceset gjyqesore penale, te bisedave te perfituara ne menyre joligjore nga rrjetet e kriptuara Encrochat dhe SkyeCC. Me date 19 tetor 2022, gjykata e Berlinit ne Gjermani, i eshte drejtuar Gjykates Europiane të Drejtesise për te sqaruar, se si duhej te vepronte me bisedat e rrjeteve te kriptuara Encrochat dhe SkyeCC, qe ishin perfituar nga nje nderhyrje e jashteme ne sistem prej autoriteteve Franceze.
Kjo kerkese e gjykates se Berlinit u pranua për shqyrtim nga Gjykata Europiane me 24 tetor 2022.
Afro 18 muaj me vone, Gjykata Europiane e Drejtesise shpalli vendimin e saj.
Gjykata Europiane Drejtesisë
(Dhoma e Madhe),
në datën 30/04/2024,
Shpalli VENDIMIN për çështjen C-670/22, duke përcaktuar se traskiptet e ardhura nga autoritet gjyqësore franceze përbëjnë “përgjime të telekomunikacionit”.
Ky vendim i GJED-së lidhet me kërkesën e Gjykatës së Berlinit(Gjermani), mbi disa problematika të zbatimit në vendet e ndryshme të BE, të transkipteve të përgjimeve të komunikimeve të platformës Encrochat të cilat janë kryer prej autoriteteve franceze nëpërmjet një paisje teknike që ka depërtuar në trafikun e komunikimeve të bazuara në internet.
Në këtë Vendim, Gjykata edhe pse konfirmon parimin e njohjes reciproke të vendimeve gjyqësore të vendeve anëtare, duke e cilësuar këtë parim “gurin themelor” të bashkëpunimit gjyqësor në çështjet penale, kërkon që provat e dërguara nga gjykata franceze me Urdhërin Europian të Hetimit Penal, të verifikohen nga autoritet gjyqësor i vendeve të tjera, nese janë marrë në përputhje me procedurën e parashikuar nga legjislacioni i brendëshem dhe nëse janë në harmoni me parimet e të drejtës së shtetit përkatës. Dhoma e Madhe e GJED, përcaktoi qartësisht se depërtimi i pajisjeve terminale, që synojnë nxjerrjen e të dhënave në lidhje me trafikun, vendndodhjen dhe përmbajtjen e bisedave që kryhet nga një shërbim komunikim të bazuar në internet, përbën “përgjimin e telekomunikacionit“
Gjykata e BE përcakton mbrojtje më të thellë të këtyre të drejtave sepse, duke interpretuar nenin 14(7) të Direktivës, imponon gjykatësin penal kombëtar që, në kuadër të një procedimi penal të nisur në ngarkim të një personi të dyshuar për veprime kriminale, të mos i konsiderojë si provë informacionet e ardhura, nëse të dyshuarit dhe mbrojtes së tij nuk u jepet mundësie të bëjnë mbrojtje efektive, apo të paraqesin në mënyrë efikase verejtjet e tyre, për këto informacione, të cilaj kanë ndikim thelbësor në vlerësimin e fakteve.
Nisur nga proceset penale që po zhvillohen në Shqipëri, rezultatet e përgjimeve të bisedave të të dyshuarve si përdorues të platformës Encrochat e SkyECC, edhe pse kanë ardhur me letërporosi prej autoriteteve gjyqësore franceze, nuk mund të përdoren për të justifikuar paraburgimin dhe dergimin në gjyq të këtyre personave. Kjo për shkak se transkiptet jane rezultate të përgjimit masiv, që janë përftuar me nderhyrje në fluksin e bisedave të të gjithë komunikuesve, në shkelje të parashikimeve të legjislacionit procedurial shqiptar dhe mos repspektim të garancive kushtetuese për fshehtësinë e korrespondences si dhe e çdo mjeti tjetër komunikimi.
Vendimi i shpallur në datën 30/04/2024 nga GJED, detyron gjykatësin penal të çdo shteti anëtar që të perjashtoje perdorimin e traskipteve nëse nuk eshte bërë trasparente mënyra e mbledhjes së tyre.
Gjykata e Apelit në Paris ka dërguar për autoritet gjyqësore shqiptare, vetem një CD me transkiptet e përgjimit masiv, duke mos bërë transparente, jo vetëm te dhënat e pajisjes përgjuese dhe mënyrën e përdorimit të saj, por as vendimin e Gjykatësit Francez që ka lejuar përgjimin. Po ashtu nuk jane sjelle as vendimet e gjykatesit francez për zgjatjen e afateve të këtyre përgjimeve dhe as çertifikimin e vërtetësisë së rezultateve të pergjimeve.
Kujtojmë se zbërthimi i aplikacionit “Sky ECC” dhe “Ecrochat” nga Franca u pasua nga një numër i madh operacionesh në verën e vitit 2022 duke arrestuar dhjetëra anëtarë të grupeve kriminale, ndërsa u kapën edhe sasi të mëdha droge dhe armësh në shumë vende të Europës përfshirë edhe Shqipërinë.
Çfarë është Encrochat?
EncroChat ishte një ndërmarrje që ofronte rrjete telefonike të koduara. Pas dyshimit se pajisjet EncroChat ishin përdorur shpesh nga kriminelët, autoritetet franceze dhe holandeze të zbatimit të ligjit kryen një operacion të përbashkët dhe arritën të instalonin një pjesë të softuerit trojan në pajisjet terminale nëpërmjet një përditësimi të simuluar. Kështu ata ishin në gjendje të lexonin mesazhet e bisedave të mijëra përdoruesve në kohë reale, përfshirë ata që përdornin rrjetin për aktivitete kriminale
Gjithçka lidhur me çkodimin e “Sky ECC” nisi pas zbërthimit të aplikacionit tjetër “Encrochat”, i cili u ofronte kriminelëve komunikime të gjoja të sigurta të koduara. Agjencia evropiane e policisë Europol zbuloi gjatë muajit qershor se rrëzimi i kësaj kompanie të nëndheshme çoi në më shumë se 6 mijë e 500 arrestime dhe 900 milionë euro në asete të sekuestruara. Sistemi kishte rreth 60 mijë përdorues kur u mbyll papritur në qershor 2020, dhe Europol zbuloi muajin pasardhës se zyrtarët e zbatimit të ligjit kishin përgjuar komunikimet e përdoruesve për muaj të tërë.
EncroChat është një kompani e telefonisë celulare që synon të sigurojë celularë të modifikuar të cilëve u janë hequr mikrofonat, kamerat dhe sistemet GPS. Më pas pajisjet kanë të instaluar një sistem operativ të posaçëm dhe softuer mesazhesh, i cili dërgon dhe merr mesazhe të koduara. Disa janë në gjendje të komunikojnë vetëm me telefona të tjerë në rrjet dhe kanë mundësinë që të futet një kod i cili me fshirjen e bisedave të koduara. Me dhjetëra agjentë nga e gjithë bota po punojnë me mesazhet e gjetura në aplikacionin “Sky ECC” dhe pritet që këtë vit të ketë vërtetë zhvillime në frontin e luftës ndaj krimit dhe korrupsionit nga SPAK.
