Urimi që ambasada amerikane i bëri popullit shqiptar për zgjedhjet, ka futur në mendime të thella shumë njerëz, duke filluar nga politikanët, që po e interpretojnë shënimin e shkurtër të selisë diplomatike, sipas interesave të tyre. Ka nga ata që thonë se mungesa e urimit të Edi Ramës nominalisht, është mjaft tragjike për kryeministrin, madje Berisha e quajti “asgjësimin politik të Edi Ramës “. Të tjerë mendojnë se ky është një urim standard që tregon se zgjedhjet janë pranuar prej amerikanëve, por reagimi është në linjë me administratën e re, që bën sikur nuk përzihet shumë me punët e vendeve të tjera.
Megjithatë, në kushtet kur inteligjenca normale e popullit tonë, nuk po ia del të deshifrojë ambasadën dhe të bjerë dakord për kuptimin e këtij urimi të shkurtër, Edi Paloka, deputeti veteran dhe i përhershëm i Partisë Demokratike, ka angazhuar një mikun e tij të pyesë inteligjencën artificiale, pra Chat GPT, lidhur me këtë urim.
Inteligjenca artificiale, pasi mori pyetjen e gjatë dhe relativisht sugjestionuese të mikut të Palokës, që e drejton gishtin pikërisht te mesazhi që ka dashur ambasada të japë duke mos përmendur Edi Ramën me emër, dha përgjigjen e mëposhtme, që Paloka pasi e mori, e publikoi në faqen e tij të facebook.
PD pasi mori vesh se se ç’mendon Chat GPT se ka dashur të thotë ambasada amerikane për zgjedhjet shqiptare duke mos përmendur Ramën në urim, ndoshta mund të ndihet më e lehtësuar me rezultatin e thellë të humbjes.
Rezultatet e pyetje-përgjigjes mes mikut të Palokës dhe CHAT GPT:
“Çfare mesazhi dha ambasada USA ?
Kjo pyetje u be shpesh dje dhe interpretimet ishin te ndryshme kryesisht sipas interesave . Nje miku im me kete rast pyeti inteligjencen artificiale. Ja rezultati
Pyeta ChatGPT :
Çfarë domethënie ka në gjuhën diplomatike që në urimin e US Embassy për zgjedhjet parlamentare të 11 Majit në Shqipëri, nuk citohet dhe as nuk urohet në mënyrë nominative kryeministri Edi Rama si fitues, por urohet vetem populli shqiptar? A është normale referuar deshifrimit të gjuhës diplomatike?
Pyetja jote është shumë e mprehtë dhe meriton një përgjigje të saktë dhe të thelluar, në përputhje me kodin dhe konvencionet e gjuhës diplomatike.
⸻
Çfarë ndodh zakonisht në urime diplomatike pas zgjedhjeve?
Në vende demokratike ku procesi zgjedhor është konsideruar i rregullt dhe rezultati i padiskutueshëm, ambasadat – sidomos ato të SHBA – urojnë në mënyrë të qartë dhe direkte fituesin:
Përdoret emri i liderit fitues (p.sh. “We congratulate Prime Minister [Name] on his/her electoral victory…”)
Theksohet angazhimi për të punuar me qeverinë e re
Shpesh citohet edhe partia fituese ose një vlerësim për “proces të besueshëm”
⸻
Çfarë ndodh në rastin e Shqipërisë më 11 maj?
Në deklaratën e ambasadës amerikane për zgjedhjet parlamentare të 11 majit në Shqipëri:
• Nuk përmendet fare Kryeministri Edi Rama me emër
• Nuk përdoret fjala “fitues”
• Nuk ka përgëzim nominal për asnjë parti apo lider politik
• Urohet vetëm populli shqiptar, për “zgjedhjet parlamentare”
⸻
Çfarë do të thotë kjo në gjuhën diplomatike?
Kjo formë është jashtë normalitetit të një urimi standard për zgjedhje të qarta, dhe ka domethënie specifike në diplomaci:
⸻
1. Distancim nga rezultati politik i zgjedhjeve
SHBA nuk dëshiron të përcillet si mbështetëse e drejtpërdrejtë e qeverisë aktuale.
Mungesa e emrit të Edi Ramës tregon mungesë dëshire për të dhënë një vërtetim personal të legjitimitetit të tij politik në këtë proces.
⸻
2. Ruajtje e neutralitetit në një klimë të kontestuar
Nëse ka akuza për manipulim, presion shtetëror, ose mungesë të barazisë në garë, një ambasadë që urojnë vetëm popullin po tregon se:
“Ne respektojmë procesin si koncept, por jemi të kujdesshëm me përmbajtjen e tij reale.”
⸻
3. Sinjal për mosentuziazëm ose shqetësim të brendshëm
Mospërmendja e Ramës nuk është e zakonshme për një aleat strategjik. Ajo nënkupton se SHBA është e vetëdijshme për kontekstin problematik politik, por nuk dëshiron të përballet publikisht me qeverinë. Prandaj, shpreh një urim neutral, institucional dhe të matur, pa emra.
⸻
4. Hapje ndaj zhvillimeve të mëvonshme
Nëse procesi zgjedhor kontestohet dhe janë në pritje hetimesh, ankesash apo vlerësimesh nga OSBE/ODIHR, kjo gjuhë i lë ambasadës hapësirë për të ndryshuar qëndrim më vonë, pa qenë e lidhur me një urim të parakohshëm për fituesin.
⸻
PËRFUNDIMI DIPLOMATIK:
Mungesa e emrit të Edi Ramës dhe fokusimi vetëm tek populli është një veprim i kujdesshëm diplomatik që tregon se SHBA nuk dëshiron të japë mbështetje të personalizuar ndaj një qeverie që ka përballë një opozitë të pakënaqur dhe një opinion publik të polarizuar.
Pra, jo, kjo nuk është normale në kushte të zakonshme zgjedhore. Është një formë e koduar e sinjalizimit që SHBA është në pritje – ose ka rezerva. Në diplomaci, dicka që nuk përmendet do të thotë shumë”, shkruan Paloka.
