Presidenti i SHBA Donald Trump po bën presion për një fund të shpejtë të luftës në Ukrainë dhe në fillim të kësaj jave, zyrtarë të lartë amerikanë dhe rusë u takuan për bisedimet e paqes në Arabinë Saudite, pa asnjë përfaqësues nga Kievi të pranishëm.
Ukraina dhe aleatët e saj evropianë janë të shtangur dhe po përpiqen të përshtaten me qasjen e re nga Shtetet e Bashkuara.
Në tre vitet që kur Rusia nisi pushtimin e saj në shkallë të plotë, Ukraina ka humbur sipërfaqe toke, duke arritur të rifitojë disa falë ndihmës ushtarake nga aleatët e saj perëndimorë. Miliona ukrainas janë çrrënjosur me mijëra të vrarë ose të plagosur.
Ja ku qëndrojnë gjërat në Ukrainë, në katër grafikë:
Ukraina ka humbur 11% të tokës së saj që nga viti 2022
Në fillim të luftës, Ukraina mbajti trupat nga kryeqyteti i saj, Kievi, dhe më vonë siguroi fitore në pjesë të rajoneve verilindore të Kharkiv dhe Khersonit jugor. Por ajo gjithashtu pësoi humbje të mëdha në zonat lindore rreth Donetsk dhe Bakhmut.
Që nga pushtimi i vitit 2022, Ukraina ka humbur kontrollin e rreth 11% të tokës së saj, sipas analizës së CNN të të dhënave nga Instituti për Studimin e Luftës, një monitorues i konflikteve me bazë në SHBA. Kur llogaritet toka e humbur tashmë nga Rusia dhe separatistët e mbështetur nga Rusia që nga fillimi i konfliktit në 2014, toka totale që Ukraina i ka humbur Rusisë që nga viti 2014 është rreth 18%, sipas llogaritjeve të CNN.
Në vitin 2014, forcat ruse aneksuan ilegalisht Krimenë nga Ukraina, menjëherë pasi ngjarjet e Revolucionit Maidan ndezën trazira politike në Kiev. Më vonë atë vit, separatistët e sponsorizuar nga Rusia morën kontrollin e pjesëve të rajonit të Donbasit, përfitime që kanë mbetur në duart e Rusisë deri në ditët e sotme.
Kur Rusia nisi pushtimin e saj në shkallë të plotë më 24 shkurt 2022, presidenti rus Vladimir Putin priste të pushtonte të gjithë Ukrainën brenda pak ditësh, sipas Institutit për Studimin e Luftës. Ajo që ndodhi në vend të kësaj ishte tre vjet luftime intensive, falë kundërofensiveve të Ukrainës të armatosur me këste ndihme që vinin nga aleatët e saj perëndimorë.
Kërcënimi për burimin më të madh të ndihmës së Ukrainës
Shtetet e Bashkuara kanë qenë kontribuesi më i madh i vetëm i financimit për Ukrainën që nga fillimi i luftës në 2022, duke dhënë rreth 95 miliardë dollarë ndihmë ushtarake, humanitare dhe financiare – ndihmë që mund të jetë në rrezik nën administratën Trump.
Këtu është një përmbledhje se nga kanë ardhur paratë për përpjekjet e luftës të Ukrainës:
Trump, i cili premtoi t’i jepte fund luftës në Ukrainë me shpejtësi, ishte kritik në lidhje me fondet e SHBA-së që dërgoheshin në Ukrainë gjatë fushatës së tij të vitit 2024. Kohët e fundit, ai ka sugjeruar marrjen e një qasjeje transaksionale ndaj ndihmës, duke thënë se SHBA-të duhet të kenë akses në mineralet e rralla të tokës në këmbim, gjë që presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy e ka refuzuar.
“Unë u thashë atyre se unë dua ekuivalentin, si 500 miliardë dollarë tokë të rrallë, dhe ata në thelb kanë rënë dakord ta bëjnë këtë, kështu që të paktën ne të mos ndihemi budallenj. Ndryshe jemi budallenj. Unë u thashë atyre, duhet të marrim diçka. Ne nuk mund të vazhdojmë t’i paguajmë këto para”, tha Trump për Fox News në fillim të këtij muaji.
Ukraina tashmë është prekur nga pezullimi i fundit i aktivitetit të USAID-it. Ngrirja e financimit ka bërë që OJQ-të dhe bamirësitë ukrainase të bëjnë shkurtime, duke përfshirë largimin e stafit dhe mbylljen e përkohshme të linjave të ndihmës për vetëvrasje dhe projekteve të zbulimit të HIV-it. Në tre vitet e fundit, Ukraina ka qenë përfituesi më i madh i fondeve të USAID-it.
Miliona ukrainas janë zhvendosur
Miliona ukrainas janë larguar nga shtëpitë e tyre, qoftë në pjesë të tjera të Ukrainës apo në vende të tjera, në vitet që kur Rusia filloi të pushtonte tokën dhe pas pushtimit.
Pak më shumë se 6.3 milionë refugjatë ukrainas jetojnë në Evropë, duke përfshirë rreth 1.2 milionë në Gjermani, gati 1 milionë në Poloni dhe 390,000 në Republikën Çeke, sipas të dhënave deri në fund të vitit 2024 nga agjencia e OKB-së për refugjatët .
Në Federatën Ruse jetonin 1.2 milionë refugjatë ukrainas, sipas vlerësimit të fundit të OKB-së që nga qershori 2024.
Mijëra civilë kanë vdekur
Më shumë se 40,000 civilë janë vrarë ose plagosur në Ukrainë gjatë konfliktit, me shumë prej vdekjeve të shkaktuara nga armët shpërthyese, sipas Zyrës së OKB-së për të Drejtat e Njeriut .
Të paktën gjysma e të vrarëve (6203) ishin burra të rritur dhe 669 ishin fëmijë.
