BBC Sport vizitoi Arabinë Saudite për një pasqyrë të investimeve të saj sportive. Pasi folëm me disa nga figurat kryesore të përfshira, ne shikojmë se çfarë fshihet pas strategjisë dhe çfarë çështjesh ngre ajo për botën e sportit.
Në cilat sporte ka investuar Arabia Saudite?
Fondi sovran i pasurisë së Arabisë Saudite – i njohur si Fondi i saj i Investimeve Publike (PIF) – zotëron serinë e golfit LIV dhe po kërkon të arrijë një bashkim të propozuar jashtëzakonisht të diskutueshëm me PGA Tour. PIF ka aksione kontrolluese në Newcastle United, së bashku me katër ekipe vendase saudite të futbollit – Al Hilal, Al Nassr, Al Ittihad dhe Al Ahli – gjë që ka ngritur shqetësime nëse kjo mund t’i japë klubit të Premier League një avantazh të padrejtë, kur bëhet fjalë për huazimet e lojtarëve ose shitjet.
Edhe pse kohët e fundit shiti aksionet në McLaren Group, pronari i ekipit të Formula 1, PIF ka derdhur qindra miliona paund në industrinë e Esports dhe ka blerë një pakicë të aksioneve në Ligën e Luftëtarëve Profesionistë të Shteteve të Bashkuara – një sport rival i UFC-së – në një marrëveshje që do të nisë një ligë MMA dhe një divizion Super Fight në Arabinë Saudite. Nga WWW, garat me kuaj dhe futbolli te golfi, boksi e Formula 1, Arabia Saudite është bërë një epiqendër e sportit ndërkombëtar, duke qenë pritëse për 85 evente të mëdha.
Kohët e fundit në Jeddah u zhvillua një garë me vela e Kupës së Amerikës dhe një ngjarje tenisi ATP dhe qyteti aktualisht po organizon Kupën e Botës për Klube të futbollit, që të gjitha ishin të parat që organizoheshin në vendin mbretëror.
Për cilat sporte të tjera interesohet Arabia Saudite?
Ajo ka fituar të drejtën për të organizuar finalet e një turneu të rinovuar të futbollit të Ligës së Kampionëve Aziatik, Lojërat Aziatike 2034, Kupën e Azisë 2027 dhe Lojërat Olimpike Dimërore 2029 dhe është vendosur të mirëpresë Kupën e Botës të futbollit 2034. Shumë besojnë se një ofertë olimpike është vetëm çështje kohe.
Ka pasur raporte se PIF u përpoq të hyjë fuqishëm në Formula 1 dhe është i interesuar të investojë në kriket në Premier League indiane. Ka gjithashtu thashetheme se mund të krijojë turneun e tij të shkëputur të tenisit, siç ka bërë në golf. E thënë thjesht, pasuritë e Arabisë Saudite po transformojnë peizazhin sportiv. Duket se Arabia Saudite është bërë pritësja më e madhe në sportin botëror, duke pasuruar federatat dhe sportistët nga ana financiare.
Pse Arabia Saudite po investon në sport?
Ministri i sportit i Arabisë Saudite, Princi Abdulaziz bin Turki Al Faisal i tha BBC Sport kohët e fundit se investimi i tij i paprecedentë në sport – i vlerësuar në 5 miliardë paund gjatë tre viteve të fundit – është të ndihmojë në frymëzimin e një popullsie të re për të marrë pjesë në aktivitet fizik dhe stërvitje.
Kjo i bën jehonë asaj që Princi i Kurorës Mohammed bin Salman tha në shtator, kur ai këmbënguli se sporti kishte ndihmuar në rritjen e PBB-së së vendit të tij me 1% dhe se ai shpresonte për më shumë rritje ekonomike. Kjo përforcoi ndjenjën se si një pjesë kyçe e strategjisë së tij “Vizioni 2030”, e cila u lançua në vitin 2016.
Shtetet e tjera autoritare si Rusia, Kina dhe Katari janë akuzuar gjithashtu për përdorimin e sportit vitet e fundit. Disa grupe thonë se Arabia Saudite përdor sportin për t’u riintegruar me komunitetin ndërkombëtar, pasi vrasja e gazetarit Jamal Khashoggi në vitin 2018 dëmtoi imazhin e vendit.
Princi Abdulaziz mohoi se Arabia shkel të drejtat e njeriut. Ai tha se sporti ka qenë një shtytës për reforma dhe përparim, duke treguar numrin e vajzave dhe grave që luajnë futboll. Kritikët pranojnë se ka pasur disa reforma të rëndësishme sociale në Arabinë Saudite në vitet e fundit – në vitin 2018 ata ndryshuan ligjin për t’i lejuar gratë të ngasin makinën dhe të ndjekin ndeshjet e futbollit – por ka pasur edhe shtypje të të drejtave të njeriut.
Ata gjithashtu theksojnë se të drejtat e grave janë ende të kufizuara përmes sistemit të kujdestarisë mashkullore dhe se homoseksualiteti është i paligjshëm. Ka gjithashtu polemika për kufizimin e fjalës së lirë dhe probleme me luftën në Jemen. Ka shqetësime për sigurinë e disa tifozëve në Kupën e Botës 2034 dhe trajtimin e punëtorëve migrantë. Arabia Saudite thotë se të gjithë do të jenë të mirëpritur dhe se të drejtat e punëtorëve nuk do të jenë problem
