Aksionet pësuan rritje pasi udhëheqësi kinez Xi Jinping po pret liderët e Bashkimit Evropian në Pekin për një samit të vëzhguar nga afër të enjten, i cili mund të vendosë nëse dy ekonomitë e mëdha do të jenë në gjendje të zgjidhin tensionet e thella tregtare – ose t’i shohin ato spirale më tej, shkruan CNN në analizën e saj.
Takimi njëditor është samiti i parë personal BE-Kinë në katër vjet, i cili pason një ngjarje virtuale të shkurtër dhe të ftohtë në fillim të vitit të kaluar, e përshkruar më vonë nga diplomati i BE-së Josep Borell si një “dialog i të shurdhërve”.
Brukseli mbërriti me një listë ankesash kryesore ekonomike, udhëheqësit e tij thonë se duhet t’i shohin të adresuara për të qetësuar lidhjet me partnerin e tyre më të rëndësishëm tregtar. Pekini, ndërkohë, ka qenë i zënë duke u përpjekur të forcojë marrëdhëniet me homologët e tij kryesorë tregtarë dhe kompanitë e huaja, ndërsa lufton me sfidat ekonomike në rritje në vend.
“Duke qëndruar në një pikë të re fillestare për marrëdhëniet Kinë-BE, ne duhet të përmbledhim përvojën historike … të demonstrojmë mençuri dhe përgjegjësi dhe të qëndrojmë të përkushtuar ndaj pozicionimit të saktë të partneritetit tonë gjithëpërfshirës strategjik”, u tha Xi udhëheqësve gjatë një takimi në Diaoyutai.
Të dy palët duhet “të rrisin vazhdimisht besimin e ndërsjellë politik”, “të ndërtojnë konsensus strategjik” dhe “të heqin të gjitha llojet e ndërhyrjeve”, theksoi ai.
Fjalët e tij u bënë jehonë komenteve të ministrit të Jashtëm kinez Wang Yi në fillim të javës, i cili e shpalli vizitën si një shans për të “shtyrë marrëdhëniet Kinë-BE në një nivel të ri me perspektiva të reja”.
Shqetësimet mbi tryezë
Takimi vjen midis një rikalibrimi të gjerë të politikës së Evropës ndaj Kinës. Në fillim të këtij viti, blloku filloi përpjekjet e tij për të “zhdukur”zinxhirët e furnizimit evropian nga Kina dhe për të siguruar teknologji kritike mes shqetësimeve në rritje për ambiciet globale dhe praktikat ekonomike të Pekinit.
Udhëheqësit që vizituan Kinën, Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel dhe diplomati i lartë i BE-së, Josep Borrell, sinjalizuan më herët se ishin gati të shtypnin Xi dhe Kryeministrin Li Qiang për një listë shqetësimesh ekonomike.
“Kina është partneri më i rëndësishëm tregtar i BE-së. Por ka pabarazi dhe dallime të qarta që ne duhet t’i adresojmë. Ne të dy e njohim rëndësinë e heqjes së rrezikut dhe forcimit të qëndrueshmërisë së ekonomive tona”, i tha Von der Leyen Xi-t ndërsa takimi i tyre po zhvillohej të enjten e 7 dhjetorit.
Në krye të samitit, liderët evropianë folën sinqerisht për pikat e tyre të ngecjes dhe lanë të kuptohet se ata do të merrnin një linjë më të ashpër nëse nuk do të bëhej përparim.
Ndër këto çështje kyçe është deficiti tregtar midis BE-së dhe Kinës, për të cilin Brukseli fajëson subvencionet e Pekinit për kompanitë kineze dhe barrierat për hyrjen në tregun kinez.
Borrell muajin e kaluar në një fjalim drejtuar ambasadorëve të BE-së paralajmëroi se “nëse Kina vazhdon të mohojë realitetin dhe pasojat e këtij çekuilibri, ajo rrezikon të shohë një kërkesë në rritje në Evropë për më shumë mbrojtje”.
Në shtator, blloku njoftoi se po fillonte një hetim për mbështetjen e shtetit të Kinës për prodhuesit e automjeteve elektrike, pasi rritja e importeve të makinave të tyre nxiti frikën për të ardhmen e prodhuesve evropianë të automjeteve.
Kina e ka kritikuar masën si një “praktikë mbrojtëse”, duke pretenduar se rritja e shpejtë e industrisë së saj të automjeteve elektrike është për shkak të “novacionit teknologjik, konkurrencës së lirë dhe një zinxhiri të plotë furnizimi industrial”.
Në komentet e raportuara të enjten nga media shtetërore, Xi gjithashtu bëri një referencë të dukshme ndaj politikës, duke u thënë udhëheqësve vizitues:
“Ne nuk duhet ta konsiderojmë njëri-tjetrin si rivalë vetëm sepse kemi sisteme të ndryshme, të zvogëlojmë bashkëpunimin vetëm sepse ka konkurrencë ose të përfshihemi në konfrontim vetëm sepse kemi dallime.”
Përpara samitit të ndjekur nga afër të së enjtes në Pekin, analistët thanë se Pekini mund të jetë i gatshëm të bëjë disa gjeste drejt hapjes së mëtejshme të tregut të tij për investimet evropiane ose adresimit të deficitit tregtar, por në Evropë kishte pritshmëri të ulëta për ndonjë përparim të madh.
“Evropianët kanë kuptuar se rezultatet konkrete do të jenë të kufizuara. Zyrtarët evropianë dhe njerëzit e korporatave mendojnë se politika e ‘dyerve të hapura’ të Kinës nuk është më”, tha Philippe Le Corre, një bashkëpunëtor i lartë me bazë në Paris në Institutin e Politikave të Shoqërisë së Azisë, duke iu referuar perceptimeve se Kina nuk është më një vend mikpritës për biznesin e huaj.
Udhëheqësit vizitorë pritej të përsërisnin gjatë gjithë vizitës së tyre se politika e “zhdukjes së rrezikut” për të diversifikuar zinxhirët e furnizimit nuk do të thotë se ata dëshirojnë të shkëputin ekonomitë e tyre të lidhura ngushtë. Dhe të dyja palët pritet gjithashtu të kërkojnë fusha bashkëpunimi.
“Von der Leyen dhe Michel janë të prirur të mbajnë linja (të hapura) komunikimi”, tha Le Corre.
“Kjo është veçanërisht me rezultatin e panjohur të zgjedhjeve të vitit 2024 në SHBA, po sikur një administratë e re Trump të kthehej me një politikë sanksionesh tregtare kundër BE-së? Po sikur të shkëputej nga NATO?” tha ai.
‘Marrëdhënie konstruktive’
Për Xi, takimi vjen pas një samiti kryesisht miqësor me presidentin amerikan Joe Biden, ku pavarësisht tensioneve, të dyja palët arritën marrëveshje të rëndësishme, duke përfshirë komunikimin ushtarak dhe mbrojtjen e mjedisit.
Gjatë vitit të kaluar, zyrtarët kinezë kanë bërë përpjekje të shumta diplomatike për të riparuar marrëdhëniet me Evropën.
Këtë muaj Pekini është dukur se ka bërë një gjest vullneti të mirë duke lejuar udhëtimin pa viza për mbajtësit e pasaportave nga një pjesë e vogël e vendeve evropiane, përfshirë Francën dhe Gjermaninë. Dhe në komentet e së enjtes, Xi u citua nga media shtetërore të thoshte se Kina po ndiqte “hapjen e nivelit të lartë” dhe ishte “gati ta konsideronte BE-në si një partner kyç në bashkëpunimin ekonomik dhe tregtar”,megjithëse nuk u përfshinë detaje të mëtejshme.
Goditja e Pekinit ndaj lirive në Hong Kong, abuzimet e pretenduara të të drejtave të njeriut në Xinjiang dhe trajtimi i tij i pandemisë Covid-19 tashmë i kishte tensionuar lidhjet shumë kohë përpara se Kina të refuzonte të dënonte pushtimin rus të Ukrainës.
Të enjten, liderët evropianë që vizitonin pritej ta shtynin Xi-në të sigurohej që firmat kineze të mos mbështesin përpjekjet ruse të luftës. Ndryshe nga SHBA, Evropa deri më tani është përmbajtur nga futja në listën e zezë të kompanive kineze që besohet se ofrojnë mallra që mund të përdoren në fushën e betejës.
Të dy palët pritej të diskutonin gjithashtu për konfliktin e vazhdueshëm midis Izraelit dhe militantëve të Hamasit në Gaza.
Pekini nuk e ka dënuar Hamasin për sulmin e 7 tetorit ndaj Izraelit që vrau afërsisht 1200 njerëz dhe shkaktoi konfliktin e fundit – duke vendosur qëndrimin e tij në kundërshtim me Evropën dhe SHBA-në. Në vend të kësaj, është përqendruar kritika ndaj sulmeve të Izraelit në enklavë, të cilat kanë vrarë më shumë se 15,000 njerëz, sipas Ministrisë së Shëndetësisë të Gazës të drejtuar nga Hamasi.
Duke folur me Xi-n dhe liderët e tjerë ndërsa filloi takimi, Von der Leyen bëri thirrje për përfundimin e agresionit rus kundër Ukrainës dhe për të gjitha përpjekjet e mundshme për të “punuar për një zgjidhje me dy shtete në Lindjen e Mesme”.
“Si fuqi të mëdha në botë, Bashkimi Evropian dhe Kina kanë përgjegjësi globale. Ne kemi një interes të përbashkët për paqen dhe sigurinë”,tha shefi i BE-së.
