Me vdekjen e Papa Françeskut, kardinalët nga e gjithë bota do të mblidhen në Romë për të zgjedhur një Papë të ri. Ritualet për zgjedhjen e një Pape të ri janë të përpunuara dhe datojnë shekuj më parë.
Por si funksionon kjo dhe çfarë do të ndodhë në Vatikan?
Kur një Papë vdes ose jep dorëheqjen, Kisha Katolike hyn në një periudhë të quajtur “sede vacante”. Kjo do të thotë “vend i zbrazët” – pasi nuk ka Papë të ulur në fronin e Shën Pjetrit.
Unaza dhe vula e Papës së ndjerë – të cilat përdoren për dërgimin e dokumenteve papale – janë thyer për të ndaluar këdo tjetër që t’i përdorë ato.
Gjatë kësaj kohe, një kardinal – i njohur si Camerlengo ose Chamberlain – bëhet shefi i përkohshëm i kishës me kompetenca të kufizuara.
“Sede vacante” në përgjithësi zgjat disa javë ndërsa trupi i Papës shtrihet në gjendje, funerali i tij mbahet dhe kardinalët përgatiten të mblidhen për konklavën.
Konklava
Konklava zhvillohet në Kapelën Sistine, sallën e famshme të Vatikanit, muret dhe tavanet e së cilës janë zbukuruar me veprat e Mikelanxhelos. Takimi përfshin kardinalë nga e gjithë bota dhe zgjat derisa të zgjidhet një Papë i ri.
Vetëm kardinalët nën moshën 80 vjeç (elektorët kardinalë) lejohen të marrin pjesë në Konklavë dhe të japin votën e tyre për Papën e ri.
Aktualisht, nga 252 kardinalë, janë 135 elektorë kardinalë: 53 nga Evropa, 23 nga Azia, 20 nga Amerika e Veriut, 18 nga Afrika, 17 nga Amerika e Jugut dhe katër nga Oqeania. Vendi me më shumë kardinalë që mund të votojnë është Italia me 17, SHBA ka 10 dhe Brazili me shtatë, ndërsa Mbretëria e Bashkuar ka tre.
Pasi të fillojë konklava, kardinalët nuk do të dalin nga Vatikani derisa të zgjidhet një Papë i ri. Fjala “konklavë” vjen nga latinishtja, që do të thotë “me çelës” – një referencë për izolimin në të cilin mbahen kardinalët.
Ata mbajnë seanca votimi në Kapelën Sistine dhe flenë në hotelin Casa Santa Marta brenda territorit të Vatikanit. Konklava më e gjatë zgjati gati tre vjet, midis 1268 dhe 1271. Disa prej tyre kanë zgjatur vetëm një ditë.
Konklava në të cilën u zgjodh Papa Gjon Palin në 1978 zgjati më pak se tre ditë, ndërsa kardinalët zgjodhën Papa Françeskun brenda dy ditësh.
Ndërsa konklava vazhdon, kardinalët nuk janë në gjendje të komunikojnë me botën e jashtme. Nuk lejohen telefonat, përdorimi i internetit apo komunikimi me gazetarët.
Me përjashtim të ditës së parë, kardinalët zhvillojnë dy seanca votimi ditore derisa një kandidat të ketë një shumicë prej dy të tretave plus një. Të gjithë ata janë betuar për fshehtësi në lidhje me votën.
Tymi i bardhë?
Si e dimë nëse është marrë një vendim? Kjo është pjesa e tymi të zi, ose tymit të bardhë.
Nëse kardinalët nuk kanë arritur shumicën, kartat dhe fletët e llogaritjes vendosen në një sobë dhe digjen me një aditiv për të prodhuar tym të zi, duke i treguar botës së jashtme se një Papë nuk është zgjedhur ende.
Të shikosh për tymin tregues që del nga maja e Kapelës Sistine është diçka si një traditë, me katolikët që grumbullohen në sheshin e Shën Pjetrit për spektaklin.
Nëse nuk është arritur asnjë rezultat brenda tri ditëve, seancat pezullohen për një ditë për të lejuar lutjen dhe diskutimin. Më pas mbahen më shumë seanca votimi derisa të arrihet shumica e 2/3.
Kur mjaft kardinalë bien dakord për një kandidat për Papë të ardhshëm, ai kandidat pyetet nëse pranon dhe me cilin emër dëshiron të njihet.
Më pas fletët e votimit digjen si më parë, por me një aditiv për të prodhuar tym të bardhë.
Shpallja e Papës së ri
Papa i ri më pas vesh rrobat e tij të reja papale. Rrobaqepësit i mbajnë gati madhësitë e mëdha, të mesme dhe të vogla dhe ulet në një fron në Kapelën Sistine për të pritur kardinalët e tjerë që paraqiten për të bërë homazhe dhe për t’u betuar se do t’i binden udhëheqësit të ri të kishës.
Më pas, dhjaku i lartë kardinal del në ballkonin qendror të Bazilikës së Shën Pjetrit me pamje nga sheshi dhe shpall në latinisht: “Annuntio vobis gaudium magnum. Habemus Papam”, që do të thotë: “Ju njoftoj një gëzim të madh. Kemi një Papë”.
Dhe në vijim zbulon emrin e të përzgjedhurit. Papa i ri më pas shfaqet në ballkon për të dhënë përshëndetjen e tij të parë publike pontifikale dhe për të bekuar turmat në sheshin e Shën Pjetrit. Pak ditë më vonë, Papa i ri kremton një meshë që shënon fillimin e shërbesës së tij.
